Page 124 - Nevzat Bingöl - Suriye'nin Kimliksizleri: Kürtler

MEDENİ VE SİYASİ HAKLAR

Vatandaşlık

1- “Her bireyin istediği vatandaşlığı seçme hakkı”.
2- Bireyi zorla vatandaşlık hakkından mahrum etmek veya bireyin
vatandaşlığını değiştirme hakkını engellemek yasaktır.
(İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, 1948, Madde:15)

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi her bireyin vatandaşlıktan
yararlanma hakkını güvence altına almaktadır. Bu bildirge bütün
dünya devletleri için edebi ve ahlaki bir belgedir. Bununla birlikte
mülk edinemeyen ve başka bir vatandaşlığa geçmek istemeyen on-
binlerce Kürt, doğdukları devlette “yabancı” sayılmaktadır.
Vatandaşlığı olmayanların durumuyla ilgili 1961 Sözleşmesi,
vatandaşlığı olmayan kişiyi, “herhangi bir devletin kanununa göre
o devletin vatandaşı sayılmayan şahıs” şeklinde tanımlamaktadır
(Madde: 1). Ayrıca sözleşme şunu da vurgulamaktadır: “Devletin
5
herhangi bir kişiyi veya grubu ırksal, dinsel veya siyasal nedenler-
den dolayı vatandaşlıktan çıkartması yasaktır (Madde: 9).
Kürtlere yönelik yapılan nüfus ayımı işlemi 23.08.1962 tarih
ve 93 sayılı kanuna göre 5 Ekim 1962’de Haseki ilinde başladı.
Bu sayımın neticesinde 120.000 kadar vatandaş, kimliksiz kaldılar.
Suriye Kürtleri bu tarihten itibaren şu kategorilere ayrıldılar:
1- Suriye vatandaşlığından yararlanan Kürtler.
2- Vatandaşlıktan çıkarılan ve resmi kayıtlara “yabancı” olarak
kaydedilen Kürtler. Bu kategorideki Kürtlerin bugün 200.000 kişi
kadar oldukları varsayılır. 6
3- Vatandaşlıktan çıkarılan fakat henüz resmi kayıtlara geçirilmeleri
tamamlanmamış olan Kürtler. Bunlara “Ketum” adı verilir ve şu
andaki sayılarının 80.000 kişi civarında olduğu tahmin edilir. 7
5 Uluslararası Medenî ve Siyasî Haklar Sözleşmesi'nin 14.maddesi.
6 Uluslar arası Af Örgütü'nün tutuklu Kürt çocuk göstericilere uygulanan
işkenceyle ilgili bir ifade sureti.
7 Birleşmiş Milletler Suriye Çocuk Teşkilatı'na sunulan "Suriye'deki Kürt
Çocukları Raporu"nun bir sureti.

124